Ticino
Het kanton Ticino (of Tessin) ligt aan de zuidkant van de Alpen. Het grenst aan Italië en de kantons van Graubünden, Uri en Wallis. Aan het Lago di Lugano ligt de Italiaanse enclave Campione d'Italia, dat geheel door Zwitsers gebied is omgeven. Het hoogste punt van kanton Ticino is de 3402 meter hoge Rheinwaldhorn (Adula). Het grootste deel van het Lago di Lugano en het noordelijkste gedeelte van het Lago Maggiore liggen in dit kanton.
Ticino, dat genoemd is naar de gelijknamige rivier, is het zuidelijkste kanton en hoort evenals Misox, Bergell en Puschlav (Graubünden) tot het Italiaanssprekende deel van Zwitserland. Het kanton grenst grotendeels aan Italië. in het noorden vormt het Gotthard-massief de grens. Grote hoogteverschillen karakteriseren het landschap van Tessin: de Adula (of Rheinwaldhorn) is met 3.402 m de hoogste berg, terwijl de meren slechts op 200 m boven de zeespiegel liggen. Sopraceneri, het gebied ten noor-den van de Monte Genen, die het Ticinodal van Luganese scheidt, is een echt alpien gebied met gletsjers, steile bergwanden en diepe, lange dalen. Samen met de Tessiner Alpen beslaat het gebied viervijfde van het kantonoppervlakte. Hier hebben de rivieren Maggia en Verzasca romantische dalen gegraven.
Langs deze rivieren, waar onbepleisterde natuurstenen huizen rond een hoge kerktoren staan, rijgen de schilderachtige dorpjes zich aaneen. Daar waar vroeger bijzonder grote armoede heerste, is het tegenwoordig juist heel erg mooi: dorpjes zoals Corippo of Sonogno in Val Verzasca waren ook voor de naoorlogse bouwexplosie heel erg afgelegen. U kunt hier dus nog steeds intacte boerderijen met grijze granieten muren, wit gekalkte vensteropeningen en zware stenen daken zien. Eenzaamheid vindt u als u naar hogergelegen gebied gaat of in de alpiene streken in het noorden, wandelingen in het hooggebergte maakt. Sottoceneri, dat ten zuiden van de Monte Ceneri ligt, komt uit in het grondmorenenlandschap van Mendrisiotto, de zuidelijkste punt van het kanton en daarmee ook van Zwitserland. Hier gaat het heuvelachtige landschap over in de Lombardijse laagvlakte van Italië.
Levendige steden zijn overal in het kanton te vinden. In het noorden het stedelijke Loom, het dromerige Ascona en de hoofdstad van het kanton, het drukke Bellinzona, waarvan de binnenstad steeds mooier wordt. In het zuiden Lugano, de van banken en toerisme bruisende stad aan de oever van het naar haar genoemde meer.
Hoewel de meren bepalend zijn voor het landschapsbeeld van Tessin, is er bijna geen oorspronkelijke oeverbegroeiing meer. De oevergebieden werden nagenoeg geheel door mensenhanden veranderd: ze werden bebouwd of omgevormd tot weelderige exotische parken en tuinen. De laatste resten van een ooit uitgestrekt moerasgebied is de Dolle di Magadino aan het Lago Maggiore. Vanaf de monding van de Verzasca over de delta van de Ticino tot aan de rand van het dorp Magadino strekt een rijk van water en land zich uit waar u over aangelegde paden mooie wandelingen kunt maken. Veel bezoekers van Tessin worden geïnspireerd door de weelderige vegetatie met daarnaast de contrasten van het alpiene en sub-mediterrane landschap.
De verschillende gebieden van Ticino
Ticino kan opgedeeld worden naar haar valleien:
In westelijk deel van Ticino:
Val Divedro
Valle Antigorio
Val Formazza
In centraal deel van Ticino:
Valle Maggia
Val Bavona
Val Lavizzara
Val Verzasca
In oostelijk deel van Ticino:
Val Leventina
Valle di Blenio
Val Verzasca
Het gebied rond de meren (Lago Maggiore en meer van Lugano)
