Nederland

Wandelbeschrijvingen

Hier staan linken naar de details van de wandelingen en uitstappen die we in dit gebied maakten.

Nederland

Het landschap van Nederland is bijna overal vlak. Geringe hoogteverschillen komen voor in het oosten en zuiden van het land, grotendeels veroorzaakt tijdens de voorlaatste ijstijd, het Saalien van 238.000 tot 128.000 jaar geleden. De ijskap reikte zo ver naar het zuiden, dat het noorden van Nederland door gletsjers bedekt werd. Dit dwong de grote rivieren hun loop te verleggen tot de huidige oost-west lopende ligging. Tegelijkertijd werkte de stuwende kracht en het gewicht van de gletsjertongen op de ondergrond. Dit zorgde voor het ontstaan van een afwisseling van stuwwallen, zoals de Utrechtse Heuvelrug, de Veluwe, de Sallandse Heuvelrug en glaciale bekkens, zoals de Eemvallei en de IJsselvallei. Alleen het uiterste zuiden van de provincie Limburg (Zuid-Limburg) vertoont significante reliëfverschillen. De 323 meter hoge Vaalserberg in Limburg, met als top het Drielandenpunt met Duitsland en België, is de hoogste heuvel van (Europees) Nederland. Het laagste punt van Nederland bevindt zich in de buurt van Nieuwerkerk aan den IJssel en bevindt zich 6,76 meter onder de zeespiegel.

Er zijn twintig nationale parken, waarvan het Zeeuws Nationaal Park Oosterschelde het grootste is en Veluwezoom en De Hoge Veluwe in Gelderland de oudste zijn.

Het Nederlandse landschap kan worden ingedeeld op verschillen in substraat, bodem, waterhuishouding en de ontginningsgeschiedenis. Het grootste deel van het oppervlak van Nederland bestaat uit de Boven-Noordzee Groep. Belangrijke landschapstypen zijn het duinlandschap, het heuvellandschap, het rivierlandschap, het veenlandschap, het zandlandschap en het zeekleilandschap.
 

Duinlandschap

Duinen liggen aan zee. De meeste tenminste. Veel verder landinwaarts liggen ook duinen, de zogenaamde rivierduinen. Hun vorm en ontstaanswijze verschilt niet veel. Zowel zee- als rivierduinen bestaan uit zand dat door de wind is opgeblazen tot heuvels. Zeeduinen zijn echter veel omvangrijker dan rivierduinen. Langs de hele kust, van het oostelijkste Nederlandse Waddeneiland Rottumeroog tot de grens met België in Zeeuws-Vlaanderen, is een vrijwel onafgebroken gordel van duinen te vinden. Duinen zijn weliswaar het meest opvallende element in het duinlandschap, maar ze zijn slechts een van de onderdelen. Ook het strand en buitengaatse zandplaten kunnen we tot het duinlandschap rekenen en dat is helemaal niet gek, want het zand dat de duinen vormt komt daarvandaan.
 

Heuvellandschap

Het heuvelland ligt in Zuid-Limburg, ruwweg tussen Heerlen en Maastricht. Het ligt op de grens van het Belgische Ardennenmassief in het zuiden en het laagland van het Noordzeebekken, dat zich in noordwestelijke richting uitstrekt en de rest van Nederland omvat.
 

Rivierlandschap

Het huidige rivierengebied omvat de stroomgebieden van de Maas en de Rijn. De Rijn vertakt vrijwel direct na binnenkomst in ons land bij Lobith in een aantal grote rivieren, te weten de IJssel, de Nederrijn/Lek en de Waal. Het rivierengebied vormt een oost-westlopende zone die het noordelijke en zuidelijke zandgebied van elkaar scheidt. Naar het westen gaat het rivierengebied over in de kustzone.
 

Veenlandschap

Het merendeel van het Nederlandse veenlandschap ligt verspreid in West- en Noord-Nederland: het gaat om laagveengebieden die in delen van Noord- en Zuid-Holland, Utrecht, Overijssel, Friesland en Groningen liggen. Een paar duizend jaar geleden bedekten laagveenmoerassen het overgrote deel van het westen en noorden van ons land. Verspreid op de hoge zandgronden vinden we hoogveenlandschappen. Die zijn onder andere te vinden in Oost-Groningen, Drenthe, Noord-Brabant en Noord-Limburg.
 

Zandlandschap

Het zandlandschap beslaat grote delen van het noorden, midden en zuiden van ons land. Weliswaar bestaat het zandlandschap overal uit zand, maar per regio zijn er opvallende verschillen die een onderverdeling rechtvaardigen in het noordelijk zandgebied, het Midden-Nederlands zandgebied en het zuidelijk zandgebied. Het noordelijk zandgebied (Groningen, Friesland, Drenthe en het noorden van Overijssel) is een vrij laag glooiend gebied waar keileem en dekzand aan het oppervlak liggen. Het Midden-Nederlands zandgebied (Utrecht, Gelderland, zuidelijk Overijssel) omvat stuwwallen zoals de Veluwe en het Montferland met daartussen laaggelegen zachtglooiende dekzandgebieden. Het zuidelijk zandgebied (Noord-Brabant en Noord- en Midden-Limburg) is een vrij vlak gebied, op de licht glooiende zandverstuivingen na, waar dekzand en oude rivierzanden aan het oppervlak overheersen.
 

Zeekleilandschap

Het oude Nederlandse zeekleilandschap is te vinden in grote delen van het laagland van Noord- en West-Nederland. Het zeekleilandschap begint achter de duinen en de zeedijken en loopt tientallen kilometers landinwaarts. Dit landschap kan worden onderverdeeld in het noordelijk zeekleigebied (Noord-Holland, Friesland en Groningen) en het zuidwestelijk zeekleigebied (Zuid-Holland en Zeeland). De open zeegaten in Zeeland (Oosterschelde en Westerschelde) en de Waddenzee kunnen worden gezien als 'levend zeekleigebied'. Hier is de dynamiek van de zee nog volop aanwezig en vinden processen die leiden tot de afzetting van zeeklei nog dagelijk plaats.